Bouwen op vertrouwen

De waterbouwsector is volop in beweging, dat merken ook Lucas Kamphuis, projectleider bij De Klerk Werkendam en Mark van Berchum, tendermanager bij Hakkers. Met nieuwe contract- en samenwerkingsvormen zoeken opdrachtgevers en -nemers vaker de samenwerking op en kunnen projecten sneller naar de markt gebracht worden. Met meerjarige samenwerkingsovereenkomsten hoef je niet elke keer een nieuw (bouw)team samen te stellen en dat scheelt tijd. Maar hoe borg je in dat geval de objectiviteit? “Het blijft een kwestie van bouwen op vertrouwen.”

De waterbouwsector is volop in beweging. Met nieuwe contract- en samenwerkingsvormen zoeken opdrachtgevers en -nemers vaker de samenwerking op en kunnen projecten naar de markt gebracht worden. Met meerjarige samenwerkingsovereenkomsten hoef je niet elke keer een nieuw (bouw)team samen te stellen en dat scheelt tijd. Maar hoe borg je in dat geval de objectiviteit? Jonge Waterbouwers Lucas Kamphuis, projectleider bij De Klerk Werkendam en Mark van Berchum, tendermanager bij Hakkers, gaan in gesprek over nieuwe contract- en samenwerkingsvormen en de toekomst van de waterbouwsector.

Voor Kamphuis en Van Berchum kent de waterbouwsector weinig geheimen meer. De één deed zijn ervaring op met projecten in binnen- en buitenland, de ander vond het werk spreekwoordelijk om de hoek en doorliep daar verschillende functies. De Klerk en Hakkers werken op dit moment samen aan de uitvoering van een meerjarig raamwerkcontract in- en rondom Amsterdam. Een contractvorm die steeds vaker wordt gebruikt.

Eerlijke risicoverdeling

“RAW-bestekvormen zijn vaak de basis van het contract tussen de opdrachtgever en opdrachtnemer”, trapt Van Berchum af. “Daarnaast zie je ook geïntegreerde contractvormen, waarbij steeds meer verantwoordelijkheid bij de opdrachtnemer wordt neergelegd. Nu worden aanbestedingen ook steeds vaker gegund op basis van twee-fasen-contracten.” In deze vorm worden de krachten van opdrachtgevers- en opdrachtnemers gebundeld – vaak in de eerste fase in een bouwteam – en worden de opdrachtgever en opdrachtnemer volledig betrokken bij het ontwerpproces. Tijdens het proces is er ruimte om ideeën te bespreken en gezamenlijke oplossingen te bedenken en is men wederzijds open en transparant over de begroting en de bijbehorende risico’s. “Je werkt steeds nauwer met elkaar samen, waarbij je je wel steeds duidelijk af moet vragen: wie is nu waar verantwoordelijk voor en wie kan welke risico’s dragen? Samen werk je naar een optimale en eerlijke verdeling.”

Meerjarige overeenkomsten

In een meerjarige samenwerkingsovereenkomst (bijvoorbeeld in de vorm van een raamovereenkomst) wordt niet elk project per stuk naar de markt gebracht, maar worden in de aanbesteding meerdere projecten en subcontracten gebundeld. Hakkers en De Klerk werken in Amsterdam samen binnen zo’n overeenkomst. “Het voordeel van deze vorm is voor alle partijen dat het veel tijd scheelt, omdat je niet elke keer een nieuwe aanbestedingsinspanning hebt”, legt Kamphuis uit. “Als opdrachtgever en opdrachtnemer leer je elkaar zo gedurende de samenwerking steeds beter kennen, krijg je als opdrachtnemer je businesscase gemakkelijker rond en zullen omvangrijke investeringen op het gebied van duurzaamheid eerder lonen. Bovendien hoef je niet elke keer een nieuw (bouw)team samen te stellen met het risico dat opgedane kennis en ervaring verloren gaan met het wisselen van teamleden.”

Rijkswaterstaat werkt de laatste tijd steeds vaker met portfolioprojecten waarbij meerdere, vergelijkbare projecten gebundeld worden in één aanbesteding. Hoe borg je in zulke langlopende samenwerkingsverbanden de objectiviteit van de opdrachtnemer? “Dat valt in het voorstadium niet altijd mee als gevolg van subjectieve gunningscriteria”, legt Kamphuis uit. “Je kunt met elkaar duidelijke afspraken maken en KPI’s opstellen waaraan moet worden voldaan. Alleen KPI’s voor een goede samenwerking of vertrouwen zijn moeilijk SMART te maken, terwijl dit de basis is voor een langdurige samenwerking. Iets wat we in de toekomst verder moeten ontwikkelen. En worden KPI’s niet nagekomen, dan mogen daar keiharde consequenties tegenover staan. Op die manier houd je elkaar scherp en zorg je dat iedereen zijn afspraken nakomt.” Wel waarschuwt hij voor een situatie waarin te veel regeltjes, weinig praktische kennis en te veel managers de boel stuk managen. “Je moet beiden werken aan een goede, maar ook praktische samenwerking. Het blijft een kwestie van bouwen op vertrouwen.”