Om het huidige capaciteitstekort bij de verwachte toename van 12.000 naar 20.000 vrachtschepen per jaar te ondervangen, heeft Rijkswaterstaat in Eefde tussen het Twentekanaal en de IJssel een tweede sluis laten bouwen en wordt er groot onderhoud gepleegd aan de bestaande Zuidersluis (1933). Het sluiscomplex is een belangrijke schakel in het waterwegennetwerk van Oosten West-Europa. Een tweede sluiskolk bij Eefde verkort de wachttijden voor schepen en maakt deze belangrijke toegang tot Twente minder kwetsbaar bij onderhoud en calamiteiten. De nieuwe kolk is geschikt voor CEMT klasse Va-schepen, waarmee deze geschikt is voor de grootste scheepsklasse die na verruiming van de Twentekanalen zal zijn toegestaan. Het consortium Lock to Twente (L2T), is zowel verantwoordelijk voor de bouw van de tweede sluis als voor het groot onderhoud tot 2047. De innovatieve keerdeuren van de nieuwe sluiskolk zijn door Hollandia Infra ontworpen en uitgevoerd. De keermiddelen in de nieuwe sluiskolk bestaan uit een stalen segmentdeur (bovenhoofd), twee stuks stalen puntdeuren (benedenhoofd), het aanvaarmechanisme en de aandrijvingen voor alle deuren.
De nieuwe segmentdeur weegt 50 ton en is 15 meter lang. De segmentdeur, die normaliter bij noodkeringen wordt toegepast, biedt extra zekerheid bij het snel kunnen sluiten in geval van een calamiteit (bijvoorbeeld een aanvaring). Door de radiale vorm van de deur worden de krachten naar het draaipunt van de deur geleid, waardoor de deur “balanceert” op zijn draaipunten. Met een relatief kleine zijwaartse kracht kan de deur dan toch gesloten worden, ook met hoge belasting door stromingen en storm. Het sluiten van de sluisdeuren is cruciaal aangezien bij open verbinding tussen het Twentekanaal en de IJssel, het water in het kanaal zal leegstromen in het achterland. Het hoogteverschil tussen het waterniveau van het kanaal en de IJssel kan namelijk oplopen tot 8 meter. Een segmentdeur als noodkering wordt echter maar sporadisch ingezet terwijl een sluisdeur tientallen keren per dag beweegt. Dit vroeg om specifiekere ontwerpeisen. De deur is uitgerust met een zogeheten ‘vulmossel’ (een soort uitsparing in de radiale wand) waardoor het water zeer gecontroleerd de kolk instroomt. Het inwendige volume zorgt middels opwaartse kracht dat zelfs bij storing aan de aandrijvingen de deur toch gaat drijven en de kolk daarmee deels afsluit. Deze methode draagt bij aan een eenvoudiger en tegelijkertijd robuust en betrouwbaar systeem. Hydraulische cilinders in het bewegingswerk beperken de schade ingeval van een aanvaring.
Zowel tijdens de ontwerp- als de bouwfase is wekelijks een BOT-overleg (Benen-Op-Tafel) ingepland met de opdrachtgever waar ruimte was voor alle partijen om zorgen en risico’s bespreekbaar te maken. Een integrale aanpak en optimale fasering zorgden voor een bouwplan waarbij eerst ‘nieuw’ werd gebouwd en vervolgens ‘oud’ werd gerenoveerd. Steeds is gestreefd naar het beperken van overlast voor scheepvaart en verkeer. Een deel van het project omvatte een groene inrichting rond het sluizencomplex. Hier is een nieuw bosgebied, met wandelpaden en een open recreatieplek ontwikkeld. Er is meer ruimte voor recreatie voorzien rondom de sluis met uitzichtpunten, bankjes en een speeltuin. Daarnaast is er vergroend met een bloemrijk grasland en struinpad, is de vleermuisroute hersteld en is de Kapperallee heringericht als ‘shared space’ waar autoverkeer te gast is.
- Opdrachtgever: Rijkswaterstaat
- Opdrachtnemers :TBI-ondernemingen Mobilis en Croonwolter&dros en TBI PPP (combinatie Lock to Twente/L2T) met onderaanneming Hollandia Infra BV
- Ontwerp: Lock to Twente (Mobilis, Croonwolter&dros) en deuren door Hollandia Infra
Foto’s: John van Lith Projectfoto’s zijn door de inzenders ter beschikking gesteld voor de communicatie over het boek ‘Bouwen aan de toekomst van de Delta’, inzendingen Prof. dr. ir. J.F. Agemaprijs en mogen niet zonder toestemming door derden worden gebruikt.
Over Prof. dr. J.F. Agemaprijs
Dit waterbouwkundige werk is één van de inzendingen voor de Prof. dr. J.F. Agemaprijs 2021. De prijs wordt iedere vijf jaar uitgereikt aan gebouwde waterbouwkundige werken die voor een aanzienlijk deel zijn ontworpen door een Nederlandse ontwerper en / of gerealiseerd door een Nederlandse aannemer. De aangemelde werken zijn door een jury beoordeeld op de het innovatieve karakter van het ontwerp, en de mate van integratie van ontwerp en samenwerking. Ook het integrale karakter, dat wil zeggen de wijze waarop (sociale) duurzaamheid & circulariteit, landschap, natuur, cultuur, omgeving en economie (social return) in ontwerp en uitvoering zijn gecombineerd om tot een optimale oplossing te komen, speelde een belangrijke rol bij de beoordeling.
Bouwen aan de toekomst van de Delta
In het boek ‘Bouwen aan de toekomst van de Delta’ staan alle inzendingen voor de Prof. dr.ir. J.F. Agemaprijs 2021 gebundeld uitgegeven. Wilt u in aanmerking komen voor het boek? Meld u dan aan voor de Nieuwsbrief van de Vereniging van Waterbouwers via info@waterbouwers.nl. Onder de aanmeldingen worden enkele exemplaren verloot.
Copyright ©2021
Deze publicatie is gemaakt in opdracht van en in samenwerking met de Stichting Waterbouwdag.
Deze publicatie is mede mogelijk gemaakt door:
Hollandia Services, Volker, KIVI, Van den Biggelaar Grond- en waterbouwer BV, GMB Waterveiligheid & Constructies, Van Oord Dredging and Marine Contractors, Boskalis Nederland, Royal HaskoningDHV, Witteveen+Bos, Mobilis, Deltares, Dura Vermeer, Smals Dredging BV, Jan de Nul NV, Vereniging van Waterbouwers, Havenbedrijf Rotterdam NV, Martens en Van Oord, Arcadis, Rijkwaterstaat Utrecht.
Foto cover boek ‘Bouwen aan de toekomst van de Delta’: John Gundlach – Flying Holland