Veelbelovend onderzoek naar zeegrasherstel door gebruik van baggertechnieken

Anne-May Alkemade, afgestudeerd aan de TU Delft Sectie Coastal Engineering, is genomineerd voor de Waterbouwprijs 2024 dankzij haar innovatieve onderzoek naar de integratie van zeegrasherstel met bestaande baggertechnieken. Dit onderzoek, uitgevoerd in samenwerking met Van Oord en de Rijksuniversiteit Groningen, richtte zich op het ontwikkelen van nieuwe methoden om grootschalig zeegrasherstel mogelijk te maken. De bevindingen kunnen belangrijke bijdragen leveren aan de bescherming en heropleving van deze cruciale onderwaterecosystemen.

Anne-May Alkemade, afgestudeerd aan de TU Delft Sectie Coastal Engineering, is genomineerd voor de Waterbouwprijs 2024 dankzij haar innovatieve onderzoek naar de integratie van zeegrasherstel met bestaande baggertechnieken. Dit onderzoek, uitgevoerd in samenwerking met Van Oord en de Rijksuniversiteit Groningen, richtte zich op het ontwikkelen van nieuwe methoden om grootschalig zeegrasherstel mogelijk te maken. De bevindingen kunnen belangrijke bijdragen leveren aan de bescherming en heropleving van deze cruciale onderwaterecosystemen.

“Het is een eer om genomineerd te zijn voor de Waterbouwprijs en erkenning te krijgen voor het onderzoek naar het behoud van zeegras”, zegt Alkemade. “Met dit onderzoek hebben we een eerste stap gezet in het combineren van zeegrasherstel met baggertechnieken, wat niet alleen schaalbaar is, maar ook nieuwe mogelijkheden biedt voor ecologisch herstel op grote schaal.”

Uitdaging: Zeegrasvelden herstellen op grote schaal

De achteruitgang van zeegrasvelden door menselijke activiteiten vraagt om effectieve herstelmaatregelen. Traditionele herstelmethoden, zoals het handmatig planten van zeegrasscheuten, zijn arbeidsintensief, duur en moeilijk op grote schaal uit te voeren. Zeegrasvelden, vaak onderschat in vergelijking met koraalriffen en mangroves, zijn van groot belang voor mariene ecosystemen. Ze fungeren als de ‘longen van de zee’ door zuurstof te produceren en CO₂ op te slaan, en bieden daarnaast essentiële schuil- en kraamkamers voor tal van zeedieren.

Eerdere studies toonden aan dat het bedekken van zeegraszaden met een dun laagje zand de overlevingskansen aanzienlijk vergroot. Deze bevinding leidde tot een innovatieve aanpak: het inzetten van traditionele baggertechnieken om deze zaden op grote schaal in sediment te integreren. Dit kan zorgen voor een grotere slagingskans van het ontkiemen van de zaden, terwijl tegelijk grootschalig herstel mogelijk wordt gemaakt.

Onderzoeksmethode en resultaten

Alkemade’s onderzoek richtte zich op het begrijpen van de complexe interacties tussen zeegraszaden en zanddeeltjes in een dynamisch sedimentmengsel. Verschillende experimenten onderzochten de valsnelheid van de zaden, het gedrag van de zaden in mengsels met verschillende zandconcentraties en het effect van het loslaten van deze mengsels in een stilstaande waterkolom. Deze bevindingen helpen voorspellen hoe zeegraszaden zich gedragen wanneer ze samen met sediment worden afgezet.

“De dynamiek van de zaden in een zandmengsel bleek anders dan verwacht”, legt Alkemade uit. “De grotere zaaddeeltjes scheidden zich van het zand, wat resulteerde in een grotere concentratie zaden boven in de bezonken laag. Dit in tegenstelling tot onze hypothese, waarin we ervan uitgingen dat de zaden lager in het sediment zouden bezinken.”

Het onderzoek toonde aan dat een specifieke zandconcentratie ideaal is: een balans waarbij de zaden niet volledig scheiden van het zand en voldoende bedekt zijn om beschermd te worden tegen predatoren en omgevingsinvloeden. Tegelijkertijd zorgt deze concentratie ervoor dat de zaden voldoende zonlicht ontvangen om te kunnen ontkiemen.

Toekomstige toepassing en potentieel

Op basis van deze veelbelovende resultaten wordt de methode binnenkort getest in een grootschalige pilotstudie met meer dan 100.000 zeegraszaden in Schotland. Deze proeven moeten uitwijzen of het concept niet alleen in gecontroleerde omgevingen, maar ook in de praktijk uitvoerbaar is.

“Het combineren van baggertechnieken met zeegrasherstel kan niet alleen zorgen voor natuurherstel, maar ook voor natuurverrijking op grote schaal,” zegt Alkemade. “We staan nog aan het begin van een nieuwe benadering die zowel kosteneffectief als ecologisch duurzaam is. Het zou fantastisch zijn als we hiermee kunnen bijdragen aan het herstel van zeegrasvelden, die een sleutelrol spelen in het behoud van onze oceaanecosystemen.”

Met deze nominatie wordt de waarde van het onderzoek van Anne-May Alkemade erkend, en de verwachtingen voor de Waterbouwdag op 17 oktober zijn dan ook hooggespannen. “Of we nu de prijs winnen of niet, het belangrijkste is dat ons onderzoek een verschil kan maken voor het mariene milieu en de waarden van multidisciplinair onderzoek toont", concludeert Alkemade.

Wilt u meer weten? Kom op 17 oktober naar de Waterbouwdag. U kunt zich aanmelden via Waterbouwdag.org.

Foto Credit: Shannon Moran / Ocean Image Bank