Gevormd door de tijd, heeft de in 1935 opgerichte Vereeniging Centrale Baggerbedrijf zich ontwikkeld tot de Vereniging van Waterbouwers van vandaag. Verenigingsdirecteur Andrea Vollebregt en voormalig voorzitter Femke Zevenbergen blikken terug en kijken vooruit. Wat nemen we mee uit het verleden en waar zien we nieuwe kansen om ons land leefbaar, waterveilig en klimaatadaptief te houden? “We willen de kennis en kunde van onze leden zo goed mogelijk blijven inzetten en voelen ons verantwoordelijk om bij te dragen aan de toekomstbestendigheid van onze delta.”
Het begrip ‘weerbaarheid’ vormt een rode draad door het doen en laten van de Vereniging van Waterbouwers. De sector werkte de afgelopen 90 jaar verenigd aan de fysieke en ruimtelijke weerbaarheid van ons land. Inspirerende voorbeelden zijn de aanleg van de Deltawerken na de Watersnoodramp en de aanleg van Maasvlakte II. Of het programma Ruimte voor de Rivier, dat tot stand kwam na de Limburgse overstromingen.
Hoewel Zevenbergen liever vooruitkijkt, blikt ze terug op een voor de branche tekenend moment, vlak voor de oprichting van de vereniging. “De aanleg van de afsluitdijk was één van de eerste megaprojecten die onmogelijk door één partij kon worden uitgevoerd. Aannemers bundelden hun krachten in combinaties als Maatschappij tot Aanneming van Zuiderzeewerken (MAZ) en de Maatschappij tot Uitvoering van Zuiderzeewerken (MUZ), om het werk gezamenlijk succesvol te realiseren.” Die noodzaak om samen te werken is volgens Zevenbergen uitgegroeid tot een natuurlijke houding van de hedendaagse waterbouwer: krachten bundelen waar het kan.
Reactief wordt proactief
De waterbouw is uitgegroeid tot een sterk ecosysteem, waarin allerlei organisaties op elkaar kunnen rekenen: groot of klein, aan- of toeleverend: samen zijn we sterk. Tegelijkertijd zijn we als waterbouwers onderdeel van een groter ecosysteem. “En daarin vond de laatste paar decennia een grote omslag plaats”, voegt Vollebregt toe. “In beginsel waren we een club van verenigde aannemers, die samen optrokken om het werk zo goed mogelijk uit te voeren en een constructieve dialoog te voeren met hun opdrachtgevers. Nu zijn we een vereniging die naast die dialoog – gevraagd en ongevraagd – haar kennis en expertise wil inbrengen. Dat doen we zo veel mogelijk door al aan de voorkant mee te denken over de inrichting van Nederland en de wateropgaven die er liggen.”
Zevenbergen: “Bovendien typeert het ons dat we meer omgevingsbewust zijn geworden en de gezamenlijke verantwoordelijkheid voelen om Nederland leefbaar te houden. We blijven onszelf vragen hoe we kunnen bijdragen aan de klimaatadaptieve inrichting van ons land. En dat doen we vanuit de hele keten. We zijn een vereniging met diepgewortelde technische kennis en deskundigheid. Onze oplossingen komen niet vanuit processen op papier, maar vanuit mensen, machines en ervaring. Het is aan ons om die opgebouwde expertise beschikbaar te houden, zodat we ook in de verre toekomst nog veilig kunnen wonen, werken en recreëren.”
Inpassingsopgave
Kenmerkend voor de waterbouwers van nu, is dan ook hun vermogen om verschillende functies bij elkaar te kunnen brengen. En dat is hard nodig in een tijd waarin de wateropgave steeds meer een inpassingsopgave wordt. Zevenbergen: “We hebben geen blanco vel om meerdere functies binnen een gebied vrij uit te tekenen. De ruimte is beperkt, we werken in de achtertuinen van mensen, in recreatiegebieden: waterbouwen is inpassen.” Die ontwikkeling zie je goed terug in het ledenbestand van de Vereniging van Waterbouwers, dat stapsgewijs is uitgegroeid van een groep grootschalige baggeraars tot een brede en ketenoverstijgende club van experts. Vollebregt: “We zien naast de groot- en kleinschalig baggeraars ook constructieve waterbouwers, kust- en oeverwerkers. Maar ook een grote variëteit aan dienstverleners – van ingenieursbureaus tot grondbanken en verzekeraars. Die ontwikkeling toont aan hoe groot de sector is en hoeveel er werkelijk bij komt kijken om Nederland waterveilig te houden.”
Zevenbergen is trots op de enorme stapel kennis en kunde die de leden met de jaren samen hebben opgebouwd. “Maar”, vindt ze, “nu is het zaak om ons gezamenlijke potentieel nóg beter te benutten. Ik blijf graag vooruitblikken op wat de toekomstige maatschappij van ons gaat vragen, om dat terug te vertalen naar wat we vandaag de dag doen. Het momentum van nu is bepalend voor de toekomst van ons land.”
Denken in mogelijkheden
Ook Vollebregt is dagelijks onder de indruk van de prestaties van waterbouwers. “Het is bijzonder dat wij in deze delta kunnen leven zoals we doen. De waterbouw is zo bepalend voor hoe ons land is ingericht en de kwaliteit van ons leven. De maatschappij realiseert zich dat vaak onvoldoende. Daarom voel ik me verantwoordelijk om te blijven uitdragen wat er nodig is om deze kwaliteit vast te houden, en welke rol waterbouwers daarin spelen.” En de veelgehoorde uitspraak dat het einde van de maakbaarheid van Nederland in zicht is? Daar gelooft ze niet in. “Waterbouwers denken in mogelijkheden. We hebben met de jaren gezien hoe flexibel we kunnen omgaan met het werken met de elementen. Ook voor de volgende uitdaging is een oplossing te vinden. Door onze innovatiekracht te blijven stimuleren, houden we de maakbaarheid van Nederland écht wel in stand.”